Το σχολείο τότε...

Συγκρίνοντας το σχολείο του τότε και του τώρα και σε ρόλο δημοσιογράφου, οι μαθητές και οι μαθήτριες του Β4 πήραν συνέντευξη από συγγενικά τους πρόσωπα, που θυμήθηκαν τα μαθητικά τους χρόνια...

Αναμνήσεις του παππού από τα γυμνασιακά του χρόνια

- Παππού, θα ήθελα να μου μιλήσεις για σχολικά σου χρόνια στο Γυμνάσιο.

- Εννοείται, παιδί μου, θα σου πω ό,τι θέλεις!

- Καταρχήν, ποιες ήταν τότε οι συνθήκες στο σχολείο; 

- Δεν υπήρχε η παραμικρή πολυτέλεια εκείνα τα χρόνια… Ούτε βιβλία είχαμε, ούτε σχολικά είδη. Όλα αυτά ήταν πολύ ακριβά για μας. Όσο για τη θέρμανση, δεν υπήρχε ούτε ένα κεράκι για να ζεστάνουμε τα χέρια μας. Οι αίθουσες ήταν παγωμένες και απεριποίητες. Υπήρχαν ξυσμένοι τοίχοι, χαλασμένα θρανία και καρέκλες. Και καλύτερα να μη μιλήσω για το πόσα παιδιά είχε η τάξη...

- Τι μου λες, παππού; Και ποιες ήταν οι υποχρεώσεις των μαθητών;

- Έπρεπε να πηγαίνουμε στο σχολείο με τις στολές μας, να είμαστε σοβαροί και να συμπεριφερόμαστε σαν μεγάλοι άντρες, γιατί αλλιώς θα τρώγαμε μεγάλη τιμωρία, ξύλο και αντιγραφή μέχρι να πιαστεί το χέρι μας!

- Πω πω, χαίρομαι που έχουν αλλάξει τα πράγματα τώρα!

- Ευτυχώς!

- Και μια τελευταία ερώτηση. Ποια ήταν η σχέση σου με τους καθηγητές σου;

- Εγώ προσωπικά ήμουν καλός μαθητής και οι περισσότεροι με συμπαθούσαν. Ήμουν και απουσιολόγος κι έτσι με ήξεραν καλά, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι δεν έχω φάει κι εγώ τις ξυλιές μου...

- Ευχαριστώ πολύ, παππού!

- Τίποτα, παιδάκι μου…

Χ. Φωτεινή

Η κυρία Ελένη θυμάται…

- Κυρία Ελένη, θυμάστε τα σχολικά σας χρόνια;

- Αν και πέρασε παρά πολύς καιρός από τότε, θυμάμαι τη σχολική μου ζωή πολύ έντονα.

- Θέλετε να μου πείτε πώς ήταν το σχολείο στην εποχή σας;

- Από πού να ξεκινήσω! Πρώτα πρώτα, να σου πω πως στα δικά μου χρόνια πηγαίναμε στο σχολείο φορώντας μπλε ποδιές με άσπρο γιακά. Και όχι μόνο! Τα κορίτσια είχαν πάντα τα μαλλιά τους μαζεμένα με κορδέλα, ενώ τα αγόρια φορούσαν πηλίκιο. Απαραίτητο συμπλήρωμα, το σηματάκι που έγραφε σε ποιο σχολείο πηγαίναμε.

- Καμία σχέση με σήμερα!

- Πράγματι… Και οι τσάντες μας ήταν διαφορετικές. Τότε τις λέγαμε σάκες και ήταν όλες σχεδόν ίδιες. Μονόχρωμες, σε ορθογώνιο σχήμα, φτιαγμένες από δέρμα ή πλαστικό. Καφέ και μαύρο ήταν τα πιο συνηθισμένα χρώματα. Ούτε διάφορα σχέδια ούτε πολυχρωμία, όπως σήμερα.

- Και οι αίθουσες του σχολείου πώς ήταν;

- Τα κτίρια των σχολείων ήταν μικρά με λίγες αίθουσες. Συνήθως ήταν παλιά, και φυσικά χωρίς κεντρική θέρμανση. Για να ζεσταθούμε τον χειμώνα ανάβαμε μια σόμπα με ξύλα. Τα θρανία μας ήταν ξύλινα, με το κάθισμα ενιαίο με το τραπεζάκι. Ήταν βαμμένα πράσινα, ασορτί με τον πίνακα που υπήρχε μέσα στην τάξη.

- Πώς ήταν οι δάσκαλοι και τα μαθήματα;

- Οι δάσκαλοι, θυμάμαι, ήταν πολύ αυστηροί απέναντι στα παιδιά. Με την παραμικρή φασαρία φωνάζανε. Και όποιος δε συμμορφώνονταν έτρωγε μερικές με τη βέργα ή και κανένα χαστούκι. Όσο για τα μαθήματα, εμείς δεν είχαμε ούτε πληροφορική, γιατί τότε δεν υπήρχαν οι υπολογιστές, ούτε τεχνολογία. Κάναμε γλώσσα, μαθηματικά, αρχαία και ιστορία. Και τα βιβλία ήταν όλα γραμμένα στην καθαρεύουσα.

- Ποτέ δε θα μπορούσα να φανταστώ ότι η σχολική ζωή ήταν κάποτε έτσι, τόσο διαφορετική…

- Κορίτσι μου, τα χρόνια περνάνε, ο κόσμος εξελίσσεται, όπως και το σχολείο!

- Σας ευχαριστώ πολύ που μοιραστήκατε τις αναμνήσεις σας μαζί μου!

Μ. Ελευθερία

Το σχολείο του πατέρα μου

- Πώς ήταν το σχολείο σου, μπαμπά;

- Στην ηλικία σου ήμουν στη Γερμανία και πήγα Γυμνάσιο στο Μόναχο. Ήμασταν πάντα απογευματινοί, γιατί το πρωί έκαναν μάθημα οι Γερμανοί. Στην Πρώτη Γυμνασίου το κτίριο όπου κάναμε μάθημα ήταν παλιό (νομίζω παλιό μοναστήρι), αλλά πολύ καλά συντηρημένο, με πολύ πράσινο και αίθουσες γυμναστικής με πολλά όργανα μέσα... Στη Δευτέρα και στην Τρίτη ήμασταν σε ένα άλλο, μοντέρνο κτίριο, δίπλα σε ένα τεράστιο καταπράσινο πάρκο. Είχε μέσα ό,τι μπορείς να φανταστείς: αμφιθέατρα, γυμναστήρια, εργαστήρια χημείας. Μόνο πισίνα δεν είχε! Γι’ αυτό, το μάθημα κολύμβησης το κάναμε στο Ολυμπιακό χωριό. Οι τάξεις μας δε διέφεραν από τις δικές σας σε αριθμό παιδιών και τα βιβλία μάς περίμεναν πάντα στην έναρξη της χρονιάς. Δεν υπήρχαν ελλείψεις. Τα παιδιά ήμασταν δεμένα μεταξύ μας (η ξενιτιά βλέπεις…).

- Ποιες ήταν οι υποχρεώσεις σας ως μαθητές;

- Οι υποχρεώσεις μας ήταν ίδιες με τις δικές σας: να ήμαστε συνεπείς στο διάβασμα και στις εργασίες μας, να σεβόμαστε τους συμμαθητές και τους καθηγητές μας, όπως και τον χώρο του σχολείου (ιδιαίτερα λόγω του ότι ήμασταν φιλοξενούμενοι εκεί) και φυσικά να μην κάνουμε φασαρία την ώρα του μαθήματος! Δεν υπήρχε ενδυματολογικός κώδικας και, παρόλο που υπήρχαν κάποιοι με «ιδιαίτερη» εμφάνιση (η μόδα της δεκαετίας του 1980, τα κορίτσια να μιμούνται την Μαντόνα και τα αγόρια με μαλλί αλά Τζορτζ Μάικλ και σακάκι με βάτα και γυρισμένα μανίκια!), δε γίνονταν παρατηρήσεις.

- Πώς ήταν οι σχέσεις σου με τους καθηγητές σου;

- Πάρα πολύ καλές! Υπήρχε αμοιβαίος σεβασμός… Είχα την τύχη να έχω καθηγητές που τιμούσαν την ιδιότητά τους και δεν ήταν απλά “εκπαιδευτές”, αλλά μέντορες και καθοδηγητές των μαθητών. Το μάθημα γινόταν συχνά με μορφή συζήτησης και οι περισσότεροι καθηγητές ήθελαν να ξέρουν ότι κατάλαβες το μάθημα και δεν τους ενδιέφερε να το ξέρεις “απ’ έξω”. Η “αποβολή” ήταν άγνωστη λέξη (έτσι και αλλιώς, “ταραξίες” δεν υπήρχαν) και μόνο οι απουσίες ήταν όπως και σε σας σήμερα.

- Μήπως θυμάσαι κάποιο χαρακτηριστικό περιστατικό;

- Στη Δευτέρα τάξη είχαμε γράψει ένα διαγώνισμα στη Γεωγραφία. Την ημέρα που πήραμε τα αποτελέσματα, είδα ότι είχα “πατώσει” σε βαθμό κακουργήματος (δεν είχα διαβάσει, είναι αλήθεια, αλλά δεν περίμενα να πάω τόσο χάλια!). Κάποιες συμμαθήτριες έκαναν παράπονα στον καθηγητή για τον βαθμό τους (που ήταν κλάσεις ανώτερος από τον δικό μου…). Και απαντά ο καθηγητής: «Καλά, δεν ντρέπεστε να παραπονιέστε; Αυτό γράψατε, αυτό πήρατε! Να, ο Μύρων πήρε… (πρέπει να ήταν κάτω από τη βάση), τον ακούτε να διαμαρτύρεται;». Δεν ήξερα τι να κάνω! Από τη μία ήθελα να ανοίξει η γη να με καταπιεί, που όλη η τάξη έμαθε τον βαθμό μου, από την άλλη ήθελα να γελάσω, που ήμουν παράδειγμα προς μίμηση! 

- Τι αισθάνεσαι τώρα όταν αναπολείς τα σχολικά σου χρόνια;

- Κάποτε στο Γυμνάσιο μια φίλη μου είχε γράψει με στυλό πάνω σε μια κασέτα με τραγούδια που της είχα δώσει για να ακούσει: «Ευτυχισμένες μέρες, Μύρων. Μην κλαις γιατί πέρασαν, γέλα γιατί υπήρξαν.». Νομίζω ότι αυτό απαντά στην ερώτησή σου! Και θυμήσου το, όταν μετά από καιρό αναπολείς εσύ τα γυμνασιακά σου χρόνια και μιλάς γι’ αυτά στα δικά σου παιδιά…

Μ. Μύρων

Όταν ήμασταν μαθητές… 

Σεπτέμβρης σημαίνει επιστροφή στο σχολείο. Πώς ήταν όμως το σχολείο στο μακρινό (ή όχι και τόσο…) χθες; 

Δύο διαφορετικά σχολεία, σε δύο διαφορετικές εποχές και τόπους…

Γιαγιά, Χωριστή Δράμας

- Ποιες ήταν οι συνθήκες στο σχολείο;

- Το σχολείο μου ήταν μεγάλο, με 14 τάξεις. Πέτρινο, με μακρόστενες αίθουσες και μεγάλα παράθυρα. Υπήρχε μόνο ένα βιβλίο, το αναγνωστικό. Τα άλλα μαθήματα τα αντιγράφαμε από τον μαυροπίνακα.

- Ποιες ήταν οι υποχρεώσεις των μαθητών;

- Τα κορίτσια είχαμε τα μαλλιά σε κορδέλες και φορούσαμε ποδιές. Έπρεπε να διαβάζεις, αλλιώς έμενες εύκολα στην ίδια τάξη.

- Ποια ήταν η σχέση των μαθητών με τους δασκάλους;

- Όταν ήμασταν ανυπάκουοι τρώγαμε ξύλο με τη βέργα. Οι καθηγητές ήταν αυστηροί και τους φοβόμασταν. Αυτοί έβαζαν ωριαίες και ο Γυμνασιάρχης ημερήσιες αποβολές.

- Κάποιο χαρακτηριστικό περιστατικό που θυμάσαι;

- Μία φορά στην πρώτη δημοτικού ήταν ένας μαθητής που έμενε συνέχεια στην τάξη και ήταν ανυπάκουος. Κάποια στιγμή η δασκάλα πήγε να τον χτυπήσει με τη βέργα, αλλά αυτός τη πήρε και την έσπασε!

- Τι αισθάνεσαι αναπολώντας τις εμπειρίες σου από το σχολείο;

- Συγκίνηση… Ακόμα τραγουδάω τα τραγούδια του σχολείου!

Μαμά, 3ο Δημοτικό σχολείο - 2ο Γυμνάσιο Διδυμοτείχου

- Ποιες ήταν οι συνθήκες στο σχολείο;

- Μπορώ να πω πως ήταν αρκετά καλές. Το σχολείο είχε ευρύχωρες φωτεινές αίθουσες, που αερίζονταν και θερμαίνονταν σωστά. Το μάθημα γινόταν στον πίνακα με κιμωλία.

- Ποιες ήταν οι υποχρεώσεις των μαθητών;

- Μέχρι το Γυμνάσιο φορούσαμε ποδιές. Όταν καταργήθηκαν, ήταν υποχρεωτική η ευπρεπής εμφάνιση, με φόρεμα ή φούστα κάτω από το γόνατο ή παντελόνι και πουλόβερ. Μπορούσαμε να έχουμε μόνο διακριτικά κοσμήματα, και τα μαλλιά μας μπορούσαν να είναι κοντά ή μακριά, αλλά πάντα φροντισμένα. Η συμπεριφορά μας ήταν προσεκτική και δείχναμε σεβασμό στους δασκάλους, για παράδειγμα οι μαθητές σηκώνονταν όταν έμπαινε ο δάσκαλος στην τάξη. 

- Ποια ήταν η σχέση των μαθητών με τους καθηγητές;

- Είχαμε στενές σχέσεις με τους δασκάλους μας στο Δημοτικό. Στο Γυμνάσιο οι σχέσεις μας με τους καθηγητές ήταν κυρίως τυπικές, αν και με κάποιους είχαμε πιο στενές σχέσεις, που τις κρατάμε ακόμη και σήμερα.

- Κάποιο χαρακτηριστικό περιστατικό που θυμάσαι;

- Στη Β΄ Γυμνασίου είχαμε μια κουφή -κυριολεκτικά- Φυσικό. Όταν σήκωνε κάποιον μαθητή να πει το μάθημα, αυτός έσκυβε το κεφάλι, για να μη βλέπει τα χείλη του η καθηγήτρια, και έλεγε το «Πάτερ ημών»!

- Τι αισθάνεσαι αναπολώντας τις εμπειρίες σου από το σχολείο; 

- Νοσταλγία, ήταν μια ξέγνοιαστη εποχή. Όμορφα χρόνια χωρίς ευθύνες…

2ο Γυμνάσιο Διδυμοτείχου

Χ. Δημήτρης 

Το σχολείο της γιαγιάς Κωνσταντίνας

- Ποιες ήταν οι συνθήκες στο σχολείο σου, γιαγιά;

- Φοίτησα στο στο 1ο Γυμνάσιο Μουζακίου Καρδίτσας. Οι αίθουσες του σχολείου ήταν αρκετά απλές και βαμμένες σε λευκό χρώμα. Υπήρχαν ξύλινα θρανία, όπου οι μαθητές κάθονταν ανά δύο. Τα παράθυρα ήταν ψηλά και δεν είχαν κουρτίνες. Συνήθως υπήρχε κάποιο εικόνισμα της Παναγίας ή του Χριστού πάνω από την έδρα. Για τη θέρμανση υπήρχαν σόμπες με ξύλα, που τις άναβαν οι επιμελητές της τάξης. Κάθε πρωί του χειμώνα ο επιμελητής έπρεπε να πάει μία ώρα νωρίτερα στο σχολείο, για να ανάψει την σόμπα. 

- Ποιες ήταν οι υποχρεώσεις των μαθητών;

- Όλοι οι μαθητές έπρεπε να φορούν μία συγκεκριμένη στολή, με συγκεκριμένο σχέδιο και χρώμα. Τα κορίτσια φορούσαν ένα φόρεμα και από πάνω μια μπλε ποδιά, ενώ τα αγόρια φορούσαν ένα γκρι παντελόνι με μπλε μπλούζα κι άσπρο πουκάμισο και στο κεφάλι ένα πηλίκιο. Τα παιδιά τότε ήταν πειθαρχημένα, πολύ ντροπαλά, ταπεινά και ήσυχα.

- Πώς ήταν σχέση των μαθητών με τους καθηγητές;

- Δεν είχαμε πολλά πολλά… Η σχέση μας με τους καθηγητές ήταν τυπική και ψυχρή. Άλλωστε, ήταν αυστηροί και έπρεπε να τους δείχνουμε σεβασμό. 

- Κάτι που θυμάσαι έντονα από το σχολείο;

- Αυτό που δε θα ξεχάσω ποτέ είναι το ξύλο… Κάθε μέρα στο σχολείο ένα τουλάχιστον παιδί ήταν αδιάβαστο ή έκανε φασαρία και οι καθηγητές έβγαζαν τη βέργα και το χτυπούσαν αλύπητα. Ο φόβος ήταν μόνιμος στις καρδιές μας, και για τον λόγο αυτό πολλοί μαθητές σταματούσαν το σχολείο από τις πρώτες τάξεις του Γυμνασίου.

- Τι σκέφτεσαι τώρα για το σχολείο σου;

- Μου άρεσε πολύ που συναντούσα εκεί τις συμμαθήτριές μου, που συζητούσαμε τα καθημερινά μας προβλήματα… Θυμάμαι με αγάπη τις φίλες μου που γνώρισα στο σχολείο, και μάλιστα με μερικές από αυτές` συναντιέμαι ακόμη! 

Χ. Κατερίνα