Στη μηχανή του χρόνου - Από τον Καποδίστρια στον Τρικούπη

Σε ένα ακόμα ταξίδι στον χρόνο, οι μαθητές και οι μαθήτριες της Γ΄ Γυμνασίου παρακολουθούν τα πρώτα βήματα στην πορεία του ελληνικού κράτους και, σε ρόλο αυτόπτη μάρτυρα, πρωταγωνιστή ή αφανούς ήρωα, γράφουν αφηγήσεις - "μαρτυρίες" ή σελίδες ημερολογίου για σημαντικά ιστορικά γεγονότα της περιόδου από τον Ιωάννη Καποδίστρια ως τον Χαρίλαο Τρικούπη.

Ήμουν κι εγώ εκεί... στη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια

   Θεέ μου, δε θα την ξεχάσω ποτέ εκείνη τη μέρα! Ήτανε πρωί της 27ης Σεπτεμβρίου του 1831... Έξω από την εκκλησία του Αγίου Σπυρίδωνος ο Κωνσταντίνος και ο Γεώργιος Μαυρομιχάλης δολοφόνησαν τον κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια, καθώς πήγαινε να παρακολουθήσει την κυριακάτικη θεία λειτουργία. Τον δύστυχο! Όπως ενθυμούμαι πολύ καλά, ο Γεώργιος, που την κατάρα τη δική μου και όλων των Ελλήνων να έχει, έβγαλε το καπέλο εις τον Κυβερνήτη και τον χαιρέτησε. Μετά σαν αστραπή έβγαλε το πιστόλι του και τράβηξε την σκανδάλη! Πάγωσα… Ευτυχώς, το όπλο μπλόκαρε! Τότε όμως κι ο Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης έβγαλε το όπλο του και πυροβόλησε τον Κυβερνήτη. Τον πετυχαίνει στο κεφάλι και, σαν να μην έφτανε η σφαίρα, τον μαχαιρώνει! Όλα έγιναν σε μια στιγμή! Ο Κρητικός μονόχειρας σωματοφύλακας του Καποδίστρια, ο Γεώργιος Κοζώνης, πυροβόλησε τον Κωνσταντίνο Μαυρομιχάλη. Τον αποτελείωσε το εξαγριωμένο πλήθος και τον πέταξε, νεκρό πια, στο λιμάνι. Αλλά το κακό είχε γίνει… Ο Κυβερνήτης της Ελλάδος ήταν νεκρός!

Συμφορά που μας βρήκε, εμάς και όλο το ελληνικό έθνος, φώναζε το πλήθος.

   Ο τραγικός θάνατος του Καποδίστρια βύθισε σε βαθύτατο πένθος τον λαό, που αγαπούσε τον Κυβερνήτη, ενώ αντίθετα στην Ύδρα, το κυριότερο αντικαποδιστριακό κέντρο, δέχτηκαν την είδηση με πανηγυρισμούς...

   Θεωρώ ότι καταλυτικό ρόλο στη δολοφονία του Κυβερνήτη έπαιξαν οι ξένες δυνάμεις. Είναι δε χαρακτηριστικό ότι, παρά την παρέλευση τόσο μεγάλου χρονικού διαστήματος, ο φάκελος για τη δολοφονία του Καποδίστρια στα βρετανικά αρχεία παραμένει ακόμη απόρρητος…

Α. Νίκος, Γ1

Καποδίστριας

Γ. Δημήτρης, Γ1

Άφιξη του Όθωνα στην Ελλάδα - από το ημερολόγιο ενός κατοίκου του Ναυπλίου

25 Ιανουαρίου 1833 

Σήμερα κατέφτασε στην πόλη μας ο νέος βασιλιάς μας, ο Όθωνας. Είναι νεαρός και, παρόλο που όλοι χαίρονται, εγώ φοβάμαι κάπως… Πώς θα μπορέσει ένα τόσο μικρό αγόρι να διοικήσει ολόκληρη χώρα; Το συνοδεύουν τρεις Βαυαροί με λαμπρές στολές. Δεν ξέρω ακόμα ποιοι είναι. Φαίνονται έμπειροι και περισσότερο ικανοί από ό,τι ο καινούριος μας βασιλιάς. Πάντως, τον υποδεχθήκαμε με τιμές και μεγαλεία. Ελπίζω να μην το μετανιώσουμε... 

Μ. Δήμητρα, Γ3

Ήμουν κι εγώ εκεί... στα γεγονότα της 3ης Σεπτεμβρίου 1843

   Θυμάμαι πολύ καλά τι συνέβη τότε... Ήμουν κι εγώ μέσα στο συγκεντρωμένο πλήθος. Ήταν η νύχτα της 2ης προς την 3η Σεπτεμβρίου και βρισκόμασταν έξω από τα ανάκτορα. Με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Δημήτριο Καλλέργη και τον αγωνιστή του ’21, τον Μακρυγιάννη, απαιτούσαμε από τον βασιλιά Όθωνα να παραχωρήσει σύνταγμα. Η κραυγή «Ζήτω το Σύνταγμα!» έβγαινε από το στόμα όλων και αντηχούσε στην πλατεία Ανακτόρων…

   Παραμένει έντονη στη μνήμη μου η αντίδραση του βασιλιά. Βγήκε στο παράθυρο μαζί με τη γυναίκα του, την Αμαλία, και προσπάθησε να μας καθησυχάσει. Εμείς όμως θέλαμε σύνταγμα και ήμασταν αποφασισμένοι να μην κάνουμε πίσω. Στην αρχή ήταν ανένδοτος, αλλά υπό την πίεση των περιστάσεων αναγκάστηκε να υποχωρήσει. Η χαρά όλων ήταν μεγάλη, όπως και η ελπίδα ότι η παραχώρηση συντάγματος θα ανακούφιζε τη χώρα από την οικονομική και κοινωνική κρίση. Έτσι, τελείωσε η περίοδος της απόλυτης μοναρχίας του Όθωνα...

 Γκ. Γεωργία - Γ. Αναστασία, Γ1

Η έξωση του Όθωνα - από το ημερολόγιό του

Αγαπητό μου ημερολόγιο, 

   Σήμερα, στις 23 Οκτωβρίου 1862, εγώ και η γυναίκα μου Αμαλία με μεγάλη μας λύπη αναγκαστήκαμε να αναχωρήσουμε από την Ελλάδα... 

   Από καιρό το κοινωνικό ρεύμα εναντίον μου στο Ναύπλιο είχε ενισχυθεί. Τελικά, αφού στασίασε και η φρουρά της Αθήνας, κηρύχθηκα έκπτωτος και τώρα πρέπει να φύγω σαν κλέφτης από τη χώρα... Αυτό που με στεναχωρεί περισσότερο είναι το γεγονός ότι με ανάγκασαν να εγκαταλείψω τον θρόνο μετά απ’ όλα αυτά που πρόσφερα στην Ελλάδα, την Ελλάδα που τόσο αγαπώ. Βέβαια, αναγνωρίζω ότι έκανα και κάποια λάθη κατά τη διάρκεια της βασιλείας μου, αλλά πιστεύω πως προσπάθησα να τα διορθώσω... 

   Θα συνεχίσω το γράψιμο αύριο, στο Μόναχο πλέον. Νιώθω σαν να έχασα τη γη κάτω από τα πόδια μου...

Α. Στεφανία - Β. Δήμητρα - Β. Αθηνά - Γ. Ελευθερία, Γ1

Όθωνας

Γ. Δημήτρης, Γ1

Από το ημερολόγιο ενός δημοσίου υπαλλήλου (1893)

20 Απριλίου 1893

   Όλοι πιστέψαμε ότι τα πράγματα θα άλλαζαν με την άνοδο στην εξουσία του Χαρίλαου Τρικούπη τον Απρίλιο του 1875. Διαβάσαμε το άρθρο του "Τις Πταίει" και θεωρήσαμε ως πολύ θετικό βήμα την καθιέρωση της αρχής της δεδηλωμένης, που σταματούσε τις παρεμβάσεις του βασιλιά στην πολιτική ζωή. Ελπίσαμε ότι αυτός, ως πρωθυπουργός, δε θα ενεργεί αυθαίρετα και σε βάρος του λαού… Είδαμε τις προσπάθειές του για τον εκσυγχρονισμό της χώρας. Τον επαινέσαμε για την αποξήρανση της λίμνης Κωπαϊδας, για τη δημιουργία σιδηροδρομικού δικτύου και φυσικά για την κατασκευή της διώρυγας της Κορίνθου. 

   Θορυβηθήκαμε όμως όταν αποφάσισε να μειώσει τον αριθμό των βουλευτών σε 150 από 240. Στη Βουλή παρουσιάστηκε ένα σκληρό πρόγραμμα περικοπών στις δημόσιες δαπάνες και τηρήθηκε ένα αυστηρό πρόγραμμα λιτότητας. Η σταγόνα για να ξεχειλίσει το ποτήρι ήταν η αύξηση των φόρων…

   Είναι πλέον φανερό! Οι ελπίδες μας αποδείχτηκαν φρούδες… Ο Τρικούπης δεν είναι παρά ένας "φορομπήχτης"! Ακούγεται ότι πήρε τεράστια δάνεια από το εξωτερικό. Ο Θεός να βάλει το χέρι του…

11 Δεκεμβρίου 1893

   Οι φόβοι μου επαληθεύτηκαν. Η Ελλάδα αδυνατεί να πληρώσει τα χρέη της. Εχθές, από το βήμα της Βουλής, ο πρωθυπουργός περιέγραψε την τραγική οικονομική κατάσταση της χώρας και δήλωσε την αδυναμία της να ανταποκριθεί στις οικονομικές της υποχρεώσεις. Λέγεται πως αναφώνησε "Δυστυχώς επτωχεύσαμεν !".

   Ποια θα είναι η τύχη των δημοσίων υπαλλήλων; Φαίνεται πως θα μείνουμε απλήρωτοι. Και πολύ φοβάμαι ότι πολλοί θα χάσουμε και τη δουλειά μας…

Β. Ιωάννα, Γ1

Η πτώχευση της Ελλάδας (1893) από την οπτική γωνία ενός απλού πολίτη

   Τα τελευταία χρόνια τα πράγματα δεν πάνε και πολύ καλά. Τα οικονομικά της χώρας και τα δικά μου όλο και χειροτερεύουν… Φοβάμαι πως σε λίγο δε θα έχω να φάω! Ευτυχώς που δεν έχω παιδιά και οικογένεια. Βέβαια, ο αδερφός μου, ο Θεόδωρος Μαυρομουστακαλής, που έχει οικογένεια, μου λέει: «Αν σε αξιώσει ποτέ ο Θεός και σου δώσει παιδιά, όλα θα σου φαίνονται καλύτερα. Θα σε χορταίνει μια γλυκιά αγκαλιά από την οικογένεια σου!». Τον είδαμε και αυτόν! Όλο δανεικά μου ζητάει, λες κι εγώ έχω να του δώσω! 

   Σήμερα μάθαμε ότι ο πρωθυπουργός, ο Χαρίλαος Τρικούπης έριξε το κανόνι! Φανερά απογοητευμένος, μίλησε στη Βουλή για τη δύσκολη οικονομική κατάσταση της Ελλάδας, για την αδυναμία της να πληρώσει τα μεγάλα δάνεια που έχει πάρει και τέλος ανακοίνωσε πως «Δυστυχώς, επτωχεύσαμεν!». Όταν άκουσε τα νέα, η κυρα-Φώταινα λιποθύμησε! Σαν να μην έφτανε αυτό, ακούστηκε ότι τώρα η Ελλάδα θα αναγκαστεί να δεχθεί μια επιτροπή Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου (ΔΟΕ). Αν και δεν πολυκαταλαβαίνω περί τίνος ακριβώς πρόκειται, νιώθω πως αυτό δε θα μας βγει σε καλό... Ο γείτονάς μου ο γραμματιζούμενος, ο δάσκαλος, μου εξήγησε ότι αυτό σημαίνει αυστηρή λιτότητα για τη χώρα και τον λαό! Είναι πολύ δύσκολα τα πράγματα, μου λέει! 

   Τι να πω; Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε εμείς, οι απλοί πολίτες, είναι να κοιτάξουμε να ψηφίσουμε τον σωστό άνθρωπο στις επόμενες εκλογές, και σίγουρα αυτός ο "σωστός άνθρωπος" δεν είναι ο Τρικούπης!

Α. Λία, Γ1