Το σχολείο τότε...

Συγκρίνοντας το σχολείο του τότε και του τώρα και σε ρόλο δημοσιογράφου, οι μαθητές/τριες πήραν συνέντευξη από συγγενικά τους πρόσωπα, που θυμήθηκαν τα μαθητικά τους χρόνια...

Το σχολείο της θείας μου

- Θεία, πώς ήταν το σχολείο σου; 

- Στο δημοτικό ήταν θηλέων στο γυμνάσιο έγινε μεικτό. Ήμασταν 30 με 35 μαθητές σε κάθε τμήμα. Τα κορίτσια στο σχολείο φορούσαμε μπλε ποδιά με άσπρο γιακαδάκι και σπορτέξ. 

- Ποια ήταν η σχέση μεταξύ των καθηγητών και των μαθητών;

- Τυπική, θα έλεγα… Με λίγους καθηγητές είχαμε κάποια ιδιαίτερη σχέση. Αλλά και οι γονείς έρχονταν στο σχολείο μόνο για να παραλάβουν τους ελέγχους, εκτός άμα κάναμε κάποια αταξία και τους φώναζαν για να τους ενημερώσουν. Εκείνα τα χρόνια για ασήμαντες αφορμές γραφόμασταν στο ποινολόγιο, ενώ δεν ήταν σπάνιες και οι αποβολές.

- Τι πιστεύεις για τους μαθητές του σήμερα;

- Τα παιδιά έχουν τώρα πολλά ερεθίσματα! Όλη αυτή η τεχνολογία, οι υπολογιστές, η πληροφόρηση… Αλλά από την άλλη το πρόγραμμα των μαθητών είναι πολύ φορτωμένο, ακόμα και από το Δημοτικό! Εμείς ήμασταν πιο ελεύθεροι. Υπήρχε και γειτονιά και παίζαμε κάθε απόγευμα. Όμως αλλάξανε τα πράγματα και οι απαιτήσεις της σύγχρονης εποχής είναι διαφορετικές. Τώρα ο χρόνος είναι πολύ πιεσμένος για όλους...

- Θυμάσαι κάποιο χαρακτηριστικό περιστατικό που συνέβη στο σχολείο;

- Ήμασταν η πιο άτακτη τάξη του Γυμνασίου… Μια μέρα κλειδώσαμε την πόρτα και δεν μπορούσαν να μπουν οι καθηγητές! Μετά βέβαια κάναμε τον ανήξερο… 

Περνούσαμε ωραία στο σχολείο. Θυμάμαι που κάναμε πολλές στάσεις όταν σχολούσαμε και γυρνούσαμε σπίτι μετά από μια ώρα!

- Τι αισθάνεσαι που αναπολείς τα σχολικά σου χρόνια;

- Με μια λέξη που τα λέει όλα: νοσταλγία…

Χ. Ελένη, Β3

Αναμνήσεις του παππού από τα σχολικά του χρόνια…

Πένυ: Παππού, θα ήθελες να μου μιλήσεις για τα σχολικά σου χρόνια;

Παππούς: Φυσικά, παιδί μου, με μεγάλη χαρά!

Πένυ: Λοιπόν… ποιες ήταν οι συνθήκες στο σχολείο εκείνη την εποχή;

Παππούς: Τη δεκαετία του 1950, που πήγαινα εγώ σχολείο, οι συνθήκες δεν ήταν τόσο καλές όσο σήμερα. Τα κτίρια ήταν σε κακή κατάσταση, οι αίθουσες ήταν άβαφες, είχαν σπασμένα παράθυρα και ήταν κρύες. Σε όσες από αυτές υπήρχαν σόμπες έπρεπε εμείς, οι μαθητές, να πηγαίνουμε από ένα κομμάτι ξύλο κάθε μέρα για να ζεσταθούμε, διαφορετικά κάναμε μάθημα μέσα στο κρύο. 

Επίσης, τα βιβλία την εποχή εκείνη θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως μία πολυτέλεια, σε αντίθεση με τώρα.

Πένυ: Γιατί το λες αυτό, παππού;

Παππούς: Γιατί, κορίτσι μου, για να έχεις βιβλία έπρεπε να τα αγοράσεις και οι περισσότεροι μαθητές δεν είχαμε χρήματα, γιατί ήμασταν φτωχοί.

Πένυ: Εσύ είχες βιβλία, παππού;

Παππούς: Ναι, ευτυχώς μου είχε κάνει δώρο τα δικά του βιβλία ο νονός μου…

Πένυ: Η τάξη σου είχε πολλούς μαθητές;

Παππούς: Οι μαθητές δεν ήταν πολλοί, διότι το σχολείο τότε δεν ήταν υποχρεωτικό. Επειδή οι συνθήκες επιβίωσης ήταν πολύ δύσκολες, τα περισσότερα παιδιά αναγκάζονταν να σταματήσουν το σχολείο για να βρουν μια δουλειά και να βοηθήσουν οικονομικά την οικογένειά τους.

Πένυ: Απίστευτες συνθήκες!

Παππούς: Αλλά και όσοι συνεχίζαμε το σχολείο αντιμετωπίζαμε πολλές δυσκολίες… Ξέρεις, ο τρόπος διδασκαλίας ήταν τελείως διαφορετικός από τον σημερινό. Ο δάσκαλος μας παρέδιδε το μάθημα χωρίς να μας επιτρέπει να τον διακόπτουμε και να του κάνουμε ερωτήσεις, αν δεν καταλαβαίνουμε κάτι. Έτσι τα περισσότερα παιδιά μέναμε με πολλές απορίες. Και όχι μόνο αυτό… Οι δάσκαλοι τότε χρησιμοποιούσαν τη βία ως μέσο εκμάθησης και η ποινή, εάν ήσουν αδιάβαστος, ήταν το ξύλο.

Πένυ: Μα τι τρόπος εκμάθησης ήταν αυτός;

Παππούς: Δυστυχώς, έτσι είχαν τα πράγματα, και μάλιστα ο δάσκαλος είχε και τη συγκατάθεση των γονέων μας! Γενικά υπήρχε αυστηρότητα, ακόμα και στα ρούχα που φορούσαμε.

Πένυ: Τι εννοείς;

Παππούς: Στο σχολείο φορούσαμε μόνο μια συγκεκριμένη στολή μαζί με ένα καπέλο. Επίσης, τα μαλλιά μας έπρεπε να είναι πάντα πολύ κοντά κουρεμένα. Μετά το σχολείο δεν επιτρεπόταν να τριγυρνάμε στους δρόμους και, αν μας έβλεπε κανένας δάσκαλος, μας τιμωρούσαν. Έτσι πίστευαν ότι διαμορφωνόταν καλύτερα ο χαρακτήρας μας. 

Πένυ: Μήπως θυμάσαι κάποιο χαρακτηριστικό περιστατικό;

Παππούς: Ναι, Πένυ μου, υπάρχει ένα συγκεκριμένο συμβάν που έχει μείνει βαθιά χαραγμένο στη μνήμη μου, και δεν είναι ευχάριστο… Ένα πρωινό που έπαιζα ποδόσφαιρο με τους συμμαθητές μου στην αυλή δεν πρόσεξα ότι δίπλα στο τέρμα στεκόταν ο πιο αυστηρός δάσκαλος του σχολείου. Στην προσπάθειά μου να βάλω γκολ, η μπάλα ξέφυγε από το τέρμα και τον χτύπησε με δύναμη στο πρόσωπο. Για κακή μου τύχη, είδε ποιος το έκανε. Πάγωσα, και με το δίκιο μου! Ο δάσκαλος όχι απλά με μάλωσε, αλλά άρχισε να με χτυπάει. Εγώ προσπαθούσα να του εξηγήσω πως δεν το έκανα επίτηδες και να ζητήσω συγνώμη, αλλά αυτός δε σήκωνε κουβέντα και συνέχιζε το ξύλο... 

Πένυ: Πω πω, παππού μου, δεν το πιστεύω! 

Παππούς: Δεν πειράζει, παιδί μου, πάνε αυτά, περάσανε…

Πένυ: Παππού, να σε ρωτήσω και κάτι τελευταίο… Πώς νιώθεις όταν σκέφτεσαι τα μαθητικά σου χρόνια; 

Παππούς: Τα συναισθήματά μου είναι ανάμικτα. Από τη μια νοιώθω χαρά για τις γνώσεις που απέκτησα στο σχολείο και από την άλλη νοιώθω πίκρα για τις δύσκολες συνθήκες που έζησα στα μαθητικά μου χρόνια, χωρίς να μπορώ να αλλάξω κάτι σ’ αυτές. Αλλά, ξέρεις, αφού αυτά που έζησα εγώ ευτυχώς δε συμβαίνουν πια στη σημερινή εποχή, θα ήθελα να εκτιμάς όσα που σου προσφέρει το σχολείο σου και να τα αξιοποιείς με τον καλύτερο τρόπο. 

Πένυ: Σε ευχαριστώ πολύ, παππού, γι’ αυτή τη συζήτηση. Νομίζω ότι τώρα βλέπω το σχολείο που πηγαίνω με άλλο μάτι… 

Παππούς: Πολύ χαίρομαι, εγγονούλα μου! 

Σ. Πένυ, Β3

Το σχολείο της μητέρας μου

- Πώς ήταν το σχολείο σου, μαμά;

- Α, ήταν όμορφο και καλοσυντηρημένο. Υπήρχε πάντα θέρμανση και οι αίθουσες ήταν πολύ ευρύχωρες. Ήμασταν όμως και περισσότερα παιδιά σε κάθε τμήμα, κάπου 35…

- Ποιες ήταν οι υποχρεώσεις σας ως μαθητές;

- Ήταν πιο αυστηρό το σχολείο απ’ ό,τι είναι τώρα. Απαγορεύονταν αυστηρά τα βαμμένα μαλλιά και τα βαμμένα νύχια, ενώ και το ντύσιμό μας έπρεπε να είναι «ευπρεπές».

- Πώς ήταν οι σχέσεις των μαθητών με τους καθηγητές;

- Ήμασταν πολύ πειθαρχημένα παιδιά. Δείχναμε σεβασμό στους καθηγητές μας και δεν τους αντιμιλούσαμε ποτέ. Άλλωστε, ξέραμε ότι οι αποβολές πήγαιναν και ερχόντουσαν…

- Θα ήθελες να μου πεις κάποιο χαρακτηριστικό περιστατικό που θυμάσαι;

- Δε θα ξεχάσω ποτέ μια πλάκα που είχαμε κάνει… Ήταν η τελευταία ώρα της Παρασκευής και είχαμε Οικιακή Οικονομία. Μπαίνει μέσα η καθηγήτρια και τι να δει; Κάναμε κηδεία σε ένα μυρμήγκι, που το είχαμε βάλει σε ένα σπιρτόκουτο, ενώ είχαμε μαζέψει και λουλούδια από την αυλή… Αξέχαστη στιγμή! 

Κ. Χριστίνα, Β3

Ο παππούς θυμάται…

Ο παππούς μου ο Τάκης από την Αλεξανδρούπολη μου μίλησε για τα χρόνια του στο Δημοτικό (στο Γυμνάσιο δεν πήγε, αφού μετά το Δημοτικό πήγε στον στρατό!).

- Παππού, θα ήθελα να μου πεις σε ποιο σχολείο πήγες στο Δημοτικό.

- Α, άλλαξα πολλά σχολεία… Πρώτη τάξη πήγα στο χωριό. Στη Δευτέρα κατεβήκαμε στην πόλη και την τάξη την έκανα δύο φορές, γιατί είχα μείνει στάσιμος… Στην Τρίτη πήγα σε άλλο Δημοτικό, γιατί αλλάξαμε σπίτι. Και την Τρίτη την επανέλαβα, πάλι έμεινα στην ίδια τάξη! Τελικά γυρίσαμε στο χωριό κι εκεί έβγαλα επιτέλους το Δημοτικό.

- Πώς ήταν το σχολείο σου;

- Κοίτα, βιβλία δεν είχαμε και πολλά… Οι αίθουσες ήταν μεγάλες, αλλά τα θρανία δεν ήταν όπως αυτά που έχετε σήμερα. Ίσως έχεις δει στο σινεμά πώς έμοιαζαν τα θρανία μας. Ήταν ξύλινα και από κάτω είχε κάτι σαν συρτάρι όπου βάζαμε τις τσάντες μας.

- Με τους δασκάλους πώς τα πηγαίνατε;

- Οι δάσκαλοι τα χρόνια εκείνα ήταν αυστηροί. Δέρνανε, τραβούσαν αυτιά! Κάθε δάσκαλος είχε από μία βέργα και, αν δεν ήξερες το μάθημα, σου έλεγαν να ανοίξεις το χέρι σου και σου μετρούσαν πέντε βεργιές στην παλάμη. Τα χέρια πονούσαν και κοκκίνιζαν… Θυμάμαι έναν δάσκαλο που μας κοπανούσε το κεφάλι όπως χτυπάς την πόρτα, λέγοντας: «Πίτουρα έχει το κεφάλι σου, μωρέ;». Τώρα τα λέω και γελάω, αλλά τότε… 

Όποιον πάλι ήταν άτακτος τον έβαζαν να στέκει όρθιος στη γωνιά στο ένα πόδι ή τον έβγαζαν έξω. Είχαμε κι ένα υπόγειο στο σχολείο, που ήταν σκοτεινό και είχε ποντίκια. Το χειρότερο ήταν να σε κλειδώσουν εκεί μέσα…

- Μπορείς, παππού, να μου πεις κάποια περιστατικά που θυμάσαι από το σχολείο;

- Όταν ζούσαμε στην Αλεξανδρούπολη, έκανα πολλές κοπάνες. Δεν ήθελα να πάω στο σχολείο! Έφευγα και καλά το πρωί, έπαιρνα και την τσάντα μου και πήγαινα κάτω στη θάλασσα. Το μεσημέρι γυρνούσα στο σπίτι σαν να μη συμβαίνει τίποτα! Όταν η Ελένη, η μεγάλη μου αδελφή, πήγε στο σχολείο να ρωτήσει για μένα, της είπαν: «Ο Τάκης; Ποιος Τάκης; Έχει πόσο καιρό να πατήσει στο σχολείο!». Μια θεία μας που δούλευε σε ένα αστυνομικό τμήμα έστειλε έναν χωροφύλακα, που με κυνήγησε και μ’ έπιασε. Μου είπε: «Αν δεν πας αύριο στο σχολείο, θα σε κλείσω στο κρατητήριο μαζί με τους κλέφτες!». Εγώ άρχισα να κλαίω, κι από εκεί και ύστερα πήγαινα πια στο σχολείο… 

Ένα άλλο περιστατικό που θυμάμαι έγινε στο χωριό. Εκεί πηγαίναμε κάθε απόγευμα και βοσκούσαμε τα ζώα. Μου λέει λοιπόν ένας δάσκαλος: «Τάκη, θέλω αύριο που θα πας να βοσκήσεις τα ζώα σου, να μου κόψεις μια βέργα κρανιά, να τη στεγνώσεις στη φωτιά και να μου τη φέρεις». Χάρηκα, γιατί σκεφτόμουν πως γι’ αυτό που θα έκανα δε θα με σηκώσει στο μάθημα… Την άλλη μέρα το πρωί πάω τη βέργα στον δάσκαλο και τι έγινε, λες; Την εγκαινίασε στα δικά μου τα χέρια! Έτσι, χωρίς να φταίω… 

Αυτό ήταν το σχολείο που έζησα ως παιδί.

Κ. Μιχάλης, Β2

Αναμνήσεις της γιαγιάς μου Αναστασίας από τα μαθητικά της χρόνια

- Σε ποιο σχολείο πήγαινες, γιαγιά;

- Πήγαινα στο Φροντιστήριο Τραπεζούντας, που τότε βρισκόταν εκεί όπου είναι το σημερινό Δημαρχείο της Καλαμαριάς. 

- Ποιες ήταν οι συνθήκες στο σχολείο σου;

- Στην τάξη ήμασταν 50 μαθητές, αγόρια και κορίτσια. Σε κάθε τάξη υπήρχε μόνο ένα τμήμα. Τα βιβλία τα αγοράζαμε εμείς. Όμως, επειδή τότε οι συνθήκες ήταν δύσκολες οικονομικά, μερικά παιδιά δυσκολεύονταν να τα αγοράσουν, γι’ αυτό και τα δανείζονταν από άλλα παιδιά που είχαν περάσει αυτή την τάξη. Για παράδειγμα, εγώ είχα πάρει τα βιβλία της αδελφής μου. Οι αίθουσες ήταν μεγάλες, με μεγάλα παράθυρα. Η έδρα των καθηγητών μας ήταν πιο ψηλά από τα δικά μας θρανία, πάνω σε ένα βάθρο. Για τη θέρμανση χρησιμοποιούσαμε σόμπες με ξύλα.

- Ποιες ήταν οι υποχρεώσεις των μαθητών;

- Εμείς τα κορίτσια φορούσαμε υποχρεωτικά σχολικές ποδιές, ενώ τα αγόρια απλά φτωχικά ρούχα. 

- Ποια ήταν η σχέση σας με τους καθηγητές;

- Η συμπεριφορά των μαθητών προς τους καθηγητές ήταν άψογη. Όλοι μας δείχναμε απόλυτο σεβασμό απέναντι στους καθηγητές μας και ήμασταν πειθαρχημένοι. Συνήθως δε χρειαζόταν να βάλουν ποινές, διότι ήμασταν υπάκουοι. Σε περίπτωση όμως που τους παρακούαμε η τιμωρία ήταν πολύ αυστηρή… Έπρεπε να είμαστε τυπικοί και σωστοί στη συμπεριφορά μας και εντός και εκτός σχολείου.

- Θυμάσαι κάποιο χαρακτηριστικό περιστατικό;

-Στη Δευτέρα Γυμνασίου ο καθηγητής των μαθηματικών, αφού μας παρέδωσε ένα θεώρημα στο μάθημά του, μας ρώτησε μετά αν το είχαμε καταλάβει. Εγώ, που ήμουν πολύ ντροπαλή και ήσυχη μαθήτρια, αναφώνησα «Ουου και τι ήταν αυτό!». Μου ξέφυγε από τη χαρά μου που ήταν εύκολο και το είχα καταλάβει… Τότε ο καθηγητής μου με μάλωσε με πάρα πολύ αυστηρό τόνο, λέγοντάς μου πως δεν το περίμενε αυτό από εμένα, και μου είπε να ανοίξω την πόρτα και να βγω έξω από την τάξη. Αυτό το γεγονός ακόμα και μέχρι σήμερα το κουβαλάω μέσα μου, γιατί το θεωρώ πολύ άδικο. Άλλωστε ήμουν μόνο 13 χρονών!

- Τι αισθάνεσαι αναπολώντας τις εμπειρίες σου από το σχολείο;

- Νιώθω συγκίνηση, όταν μου έρχονται στο μυαλό όλες οι όμορφες αναμνήσεις από τα σχολικά μου χρόνια. Μακάρι να γυρνούσαν πίσω!

Ζ. Αναστασία, Β1