Η μηχανή του χρόνου οδηγεί τους μαθητές και τις μαθήτριες της Γ΄ Γυμνασίου στην εποχή των βαλκανικών πολέμων... Αναλαμβάνοντας ρόλο αφανούς ήρωα ή αυτόπτη μάρτυρα, γράφουν σελίδες ημερολογίου, επιστολές ή αφηγήσεις - "μαρτυρίες" για τα συνταρακτικά ιστορικά γεγονότα εκείνης της ταραγμένης ιστορικής περιόδου.
Από το ημερολόγιο ενός στρατιώτη
Αγαπητό μου ημερολόγιο,
Βρίσκομαι στην όμορφη Θεσσαλονίκη, που είναι επιτέλους ελεύθερη!
Βέβαια, τα πράγματα δεν ήταν εύκολα… Προηγήθηκε μια έντονη διαφωνία ανάμεσα στον αρχιστράτηγό μας, τον διάδοχο Κωνσταντίνο, και στον πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο. Ο Κωνσταντίνος πίστευε ότι ο στρατός θα έπρεπε να κινηθεί προς το Μοναστήρι, ενώ ο Βενιζέλος έβλεπε τον κίνδυνο να μπουν πρώτοι οι Βούλγαροι στη Θεσσαλονίκη, κάτι που θα δημιουργούσε εξαιρετικά αρνητικά δεδομένα για την Ελλάδα.
Ευτυχώς, παρά τις αντιρρήσεις του Κωνσταντίνου, τελικά υπερίσχυσε η άποψη του Βενιζέλου και κινηθήκαμε προς τη Θεσσαλονίκη. Μετά από διαπραγματεύσεις, οι Τούρκοι μας παρέδωσαν την πόλη. Η είσοδός μας ήταν πανηγυρική. Βιώσαμε αξέχαστες και συγκλονιστικές στιγμές!
Ωστόσο τώρα, στον απόηχο των γεγονότων, μπορώ να πω πως τα συναισθήματά μου είναι ανάμεικτα. Από τη μια νιώθω χαρούμενος και περήφανος που συμμετέχω σ’ αυτές τις ιστορικές στιγμές, αλλά από την άλλη θα ήθελα να τελείωναν πλέον οι πόλεμοι και να ξαναγυρίσω κοντά στην οικογένειά μου. Ελπίζω να μην ξεσπάσει και άλλος πόλεμος σύντομα. Αλλά δυστυχώς, κανείς δεν ξέρει τι επιφυλάσσει το μέλλον…
Χ. Αλέξανδρος, Γ1
27 Οκτωβρίου 1912
16:00 μ.μ.
Είναι τέσσερις το απόγευμα και περιμένουμε μαζεμένοι σε μια αλάνα έξω από την όμορφη Θεσσαλονίκη. Ένας απλός στρατιώτης κι εγώ, σε έναν λόχο που σε λίγο θα νιώσει τη χαρά της απελευθέρωσης της πόλης. Έναν λόχο που αποτελείται από παλικάρια που πολέμησαν σκληρά και αγωνίστηκαν γι’ αυτόν τον σκοπό… Από στιγμή σε στιγμή θα δοθεί το πρόσταγμα να ξεκινήσουμε την πορεία προς την πόλη!
19:00
Μια από τις πιο συγκινητικές εμπειρίες της ζωής μου… Ο παραλιακός δρόμος στην υπέροχη προκυμαία της Θεσσαλονίκης ήταν πλημμυρισμένος από χιλιάδες κόσμου, που φώναζαν «ΖΗΤΩ!», «Ζήτω τα παλικάρια μας!», «Ζήτω η Θεσσαλονίκη μας!». Παιδάκια παντού, με σημαίες στα χέρια. Μπορεί αυτά τα παιδιά να μην το καταλαβαίνουν τώρα, όμως κάποτε θα καταλάβουν τι σημαίνει αυτή η μεγάλη μέρα όχι μόνο για τη Θεσσαλονίκη, αλλά και για ολόκληρη την Ελλάδα. Όλοι εμείς οι στρατιώτες, εμείς που συμμετείχαμε σ’ αυτή τη ηρωική προσπάθεια της πατρίδας μας, είμαστε περήφανοι και νιώθουμε ότι οι θυσίες μας δικαιώθηκαν! Τέρμα τα πολλά λόγια, εγώ αυτό που ξέρω είναι ένα: η Θεσσαλονίκη είναι πια και θα είναι στο εξής ελεύθερη και ελληνική!
Γ. Ζήνων, Γ1
Γράμμα ενός στρατιώτη προς τη μητέρα του
Θεσσαλονίκη, 30/10/1912
Αγαπημένη μου μητέρα,
Πώς να σου περιγράψω τη χαρά μου; Η 26η Οκτώβρη ήταν η σημαντικότερη μέρα για την πόλη της Θεσσαλονίκης. Ο Αι Δημήτρης με τη χάρη και την ευλογία του μας βοήθησε να απελευθερώσουμε την πόλη από τους Οθωμανούς. Κάναμε αγώνα δρόμου να προλάβουμε τους Βούλγαρους, που κινούνταν απειλητικά προς τη Θεσσαλονίκη, για να μπουν εκείνοι πρώτοι. Αν το κατάφερναν, η πόλη θα ήταν τώρα στην κατοχή τους!
Αλλά να σου εξιστορήσω τα πράγματα από την αρχή. Όλοι οι στρατιώτες, μάνα, ξεπεράσαμε τον εαυτό μας! Μ’ όλη την κούραση και την ταλαιπωρία που είχαμε, κάμψαμε κάθε αντίσταση που βρέθηκε στον δρόμο μας. Αναγκάσαμε τους Τούρκους συνεχώς να υποχωρούν, ενώ εμείς προχωρούσαμε καταλαμβάνοντας τις πόλεις της Μακεδονίας. Ο πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος, βλέποντας πως η Ελλάδα μπορεί να χάσει τη σημαντικότερη πόλη της Μακεδονίας, ανάγκασε με αυστηρή διαταγή τον αρχιστράτηγο Κωνσταντίνο να αλλάξει πορεία και να μην κινηθεί προς τα βόρεια, για να προλάβει τους Βούλγαρους. Παρά τη διαφωνία και τη δυσαρέσκειά του, ευτυχώς ο διάδοχος υπάκουσε τελικά. Μετά από δύο μέρες σκληρής μάχης, κατά την οποία χάσαμε κι εμείς και ο εχθρός πολλούς άντρες, μπήκαμε στα Γιαννιτσά. Βροχή, κρύο, πείνα, πόνος, ξεχάστηκαν όλα κι έμεινε μόνο η ανυπομονησία για τη νικηφόρο πορεία μας προς την πόλη, για την οποία ο δρόμος ήταν πλέον ανοιχτός… Είχα την τύχη, μάνα, να είμαι στο στρατιωτικό σώμα που εκείνο το βροχερό βράδυ συνόδεψε τους Τούρκους αξιωματικούς στο ελληνικό στρατηγείο, όπου έγιναν οι διαπραγματεύσεις για την παράδοση της πόλης. Τελικά ο Τούρκος διοικητής Χασάν Ταξίν Πασάς δέχτηκε να μας παραδώσει τη Θεσσαλονίκη άνευ μάχης.
Έτσι, μανούλα μου, την επομένη της γιορτής του Αγίου Δημητρίου, του πολιούχου της, σαν από θαύμα ο ελληνικός στρατός μπήκε στη Θεσσαλονίκη. Χαρά, συγκίνηση, υπερηφάνεια πλημμύρισαν τις καρδιές μας. Δυο μέρες μετά, στις 29 του μήνα, ολόκληρη η πόλη διακοσμήθηκε πλούσια και εορταστικά και, παρά τη δυνατή βροχή, ο ενθουσιασμένος λαός γέμισε τους δρόμους πανηγυρίζοντας. Εκεί έκαναν την επίσημη είσοδό τους στην πόλη και ο βασιλιάς Γεώργιος με τον διάδοχο Κωνσταντίνο, σφραγίζοντας θριαμβευτικά την απελευθέρωσή της. Ο καλπασμός των αλόγων κατά μήκος της παραλίας σκέπαζε τον ήχο των κυμάτων της θάλασσας, ενώ το σύμβολο της πόλης, ο Λευκός Πύργος, έστεκε μάρτυρας σ’ αυτές τις ιστορικές στιγμές…
Όπως ακούγεται, μάνα, όλα θα αλλάξουν στην πόλη. Όλες οι κοινότητες, ανεξάρτητα από το θρήσκευμά τους, θα γίνουν δεκτές από τις ελληνικές αρχές και θα αντιμετωπιστούν με σεβασμό, πνεύμα δικαιοσύνης και ισονομία.
Αυτά για την ώρα. Θα σου ξαναγράψω σύντομα από την όμορφη Θεσσαλονίκη, που είναι πλέον δική μας!
Καλή αντάμωση,
ο γιος σου Χαράλαμπος.
Ν. Μορφούλα, Γ3
Γράμμα ενός Εβραίου της Θεσσαλονίκης προς την αδελφή του
Αγαπητή μου Έλντα,
Σου γράφω με μεγάλη χαρά! Η Θεσσαλονίκη είναι πλέον υπό την κατοχή των Ελλήνων!
Ωραία, θα πεις, γιατί να είμαι χαρούμενος γι’ αυτό; Μα, ξέρεις, πολλά άλλαξαν και μάλιστα προς το καλύτερο. Τον θυμάσαι τον Νταβίντ, το αφεντικό μου; Μας έλεγε πως δεν πρέπει να εμπιστευόμαστε τις ελληνικές αρχές, πως δε νοιάζονται για μας τους Εβραίους. Έτσι κι εγώ, ένας απλός άνθρωπος, ένας χαμάλης, δεν πίστευα στην αρχή πως θα βλέπαμε καλό από τους Έλληνες. Αλλά το αφεντικό είχε άδικο! Τώρα, σύμφωνα με τον νόμο, δουλεύω το πολύ οκτώ ώρες. Έχω πλέον αρκετό χρόνο για να ξεκουράζομαι και αν θέλω μπορώ να κάνω και τη βόλτα μου στην πόλη!
Α! Δε σου είπα! Έγινα μέλος μιας ομάδας. Λέγεται «Εργατικό Σωματείο Αχθοφόρων». Μαζί με πολλούς άλλους συναδέλφους παλεύουμε για καλύτερες συνθήκες εργασίας. Ποτέ δεν πίστευα πως μπορούσα να κάνω κάτι που θα αλλάξει την άθλια δουλειά μου. Αλλά τώρα, τώρα που βλέπω πόσοι είμαστε, είμαι πιο αισιόδοξος...
Βέβαια, κάνω κι άλλα σχέδια για το μέλλον… Τον φίλο μου τον Γκαλ τον θυμάσαι; Έγινε αγρότης και δε χρειάζεται πια να δουλεύει για ένα αφεντικό. Ζει με την οικογένειά του λίγο έξω από την πόλη. Κι εγώ σκέφτομαι να κάνω το ίδιο. Να παρατήσω επιτέλους τα λιμάνια. Αν με το καλό παντρευτώ τη Ραφαέλα, (την κόρη του σιδηρουργού, του Αβραάμ, που έχει το σιδηρουργείο στον Βαρδάρη), θα γίνω κι εγώ αγρότης!
Πες μου όμως κι εσύ, πώς είναι τα πράγματα εκεί στην Αμερική; Ο Χένρι, ο άντρας σου, πώς τα πάει; Κάνατε την τύχη σας;
Περιμένω με ανυπομονησία νέα σου,
ο αδελφός σου Σόλομον.
Π. Γιάννης, Γ3
Συνέντευξη ενός πολίτη που παρακολούθησε από κοντά τη δολοφονία του βασιλιά Γεώργιου
Δημοσιογράφος: Βρισκόμαστε στη Θεσσαλονίκη. Είμαι ο Παύλος Καλημέρης και δίπλα μου έχω έναν αυτόπτη μάρτυρα του γεγονότος που συντάραξε όλη την Ελλάδα, της δολοφονίας του βασιλιά Γεώργιου, η οποία έγινε στις 5 Μαρτίου 1913.
Πείτε μας, κύριε Δημήτρη, τι ακριβώς είδατε;
Αυτόπτης μάρτυρας: Μόλις είχα τελειώσει τη δουλειά μου στο μαγαζί και επέστρεφα στο σπίτι μου, όταν είδα τον βασιλιά Γεώργιο συνοδευόμενο από τον υπασπιστή του. Κάποιο άτομο τους πλησίασε και από μικρή απόσταση πυροβόλησε τον βασιλιά μία φορά. Έπειτα προσπάθησε να πυροβολήσει και τον υπασπιστή του, αλλά εκείνος πρόλαβε και τον αφόπλισε.
Δημοσιογράφος: Εσείς πώς αντιδράσατε;
Αυτόπτης μάρτυρας: Για μερικά δευτερόλεπτα πάγωσα, τα έχασα… Μετά άρχισα να φωνάζω για βοήθεια. Τελικά ο βασιλιάς Γεώργιος μεταφέρθηκε στο ιατρείο του Παπάφειου Ιδρύματος, αλλά οι γιατροί δεν μπόρεσαν να του προσφέρουν καμιά βοήθεια, καθώς ήταν ήδη νεκρός. Παράλληλα, ο δολοφόνος του, ο Αλέξανδρος Σχινάς, μεταφέρθηκε στο αστυνομικό τμήμα Φαλήρου Θεσσαλονίκης.
Δημοσιογράφος: Μόλις ανακοινώθηκε ότι ο βασιλιάς έφυγε από τη ζωή, πώς αντέδρασαν οι κάτοικοι της πόλης;
Αυτόπτης μάρτυρας: Η θλίψη κυριάρχησε, τα καταστήματα έκλεισαν, ενώ μόλις νύχτωσε τα φώτα των δρόμων και των κατοικιών παρέμειναν σβηστά και άρχισαν οι πένθιμες κωδωνοκρουσίες από τις εκκλησίες. Στις 21 Μαρτίου, σε έκτακτη συνεδρίαση της Βουλής, ο διάδοχος Κωνσταντίνος ορκίστηκε ως νέος βασιλιάς.
Δημοσιογράφος: Και ο δολοφόνος τι απέγινε;
Αυτόπτης μάρτυρας: Παρέμεινε κρατούμενος, όμως στις 22 Απριλίου διέφυγε της προσοχής των χωροφυλάκων και αυτοκτόνησε, πέφτοντας από το παράθυρο.
Δημοσιογράφος: Ποιες υποψίες υπάρχουν για τα αίτια αυτής της δολοφονίας;
Αυτόπτης μάρτυρας: Ακούγονται πολλά και διάφορα, χωρίς όμως να έχει αποδειχτεί τίποτε. Λέγεται ότι πίσω από αυτή τη δολοφονία βρίσκεται η Γερμανία, που ήθελε την άνοδο στον θρόνο του γερμανόφιλου διαδόχου Κωνσταντίνου, γιατί ο βασιλιάς Γεώργιος ήταν αγγλόφιλος.
Δημοσιογράφος: Σας ευχαριστώ πάρα πολύ, κύριε Δημήτρη!
Αυτόπτης μάρτυρας: Παρακαλώ, γεια σας!
Α. Έφη, Γ1
Αλλά κι ένα κολάζ για τους βαλκανικούς πολέμους...
Όπως και το πορτρέτο του αδιαφιλονίκητου πρωταγωνιστή των γεγονότων της εποχής!
Ελευθέριος Βενιζέλος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.