Όλοι διαφορετικοί, όλοι ίσοι

Οι μαθητές και οι μαθήτριες της Γ΄ Γυμνασίου διερευνούν την έννοια του Άλλου - του διαφορετικού, του ξένου μέσα από αφηγήσεις, συνεντεύξεις και επιστολές, στέλνοντας το δικό τους μήνυμα κατά του ρατσισμού.

Μια νεαρή πρόσφυγας από τη Συρία αφηγείται…

   Ονομάζομαι Καφάγια και είμαι δεκαπέντε ετών. Κατάγομαι από τη Συρία και ήρθα στην Ελλάδα πριν από τρία χρόνια με τους γονείς μου και τον μικρότερο αδελφό μου. Είμαστε από τους πρώτους πρόσφυγες που έφτασαν εδώ… Στη χώρα μας ζούσαμε καλά, αναγκαστήκαμε όμως να φύγουμε λόγω του πολέμου. Τώρα μένουμε σε ένα μικρό διαμέρισμα που βρίσκεται στα δυτικά της Θεσσαλονίκης. 

   Στην αρχή τα πράγματα ήταν δύσκολα. Από τη στιγμή που αρχίσαμε να κυκλοφορούμε στη γειτονιά, τα βλέμματα όλων έπεσαν πάνω μας. Όλοι μας κοιτούσαν, κάποιοι με οίκτο, κάποιοι με περιέργεια, κάποιοι με καχυποψία… Παρόλο που τότε δεν καταλάβαινα καθόλου τη γλώσσα, ένιωθα πότε με σχολιάζουν και αισθανόμουν πολύ άσχημα. Συνήθως έσκυβα το κεφάλι και έφευγα…

   Τώρα η ζωή μας είναι καλύτερη. Οι γείτονές μας μας έχουν γνωρίσει και μας φέρονται με ζεστασιά και ευγένεια. Καταλαβαίνω ότι μας αποδέχονται, κι αυτό με κάνει να νιώθω ασφάλεια. Βέβαια, στα μάτια ανθρώπων που δε μας ξέρουν ακόμα «διαβάζω» καμιά φορά την απόρριψη.

   Οι Σύριοι δεν είναι η πρώτη ούτε, δυστυχώς, θα είναι η τελευταία περίπτωση προσφύγων στην ιστορία της ανθρωπότητας. Πρέπει να αισθάνονται πολύ τυχεροί αυτοί που δεν έχουν ζήσει τον πόλεμο και την προσφυγιά, που δεν ξέρουν τι σημαίνει να φτιάχνεις τη ζωή σου από την αρχή, ξένος σε ξένη χώρα… 

Κ. Σήλια, Γ2

Μια συζήτηση με τον Σελίμ

- Ποια είναι η πατρίδα σου, Σελίμ;

- Είμαι από το Πακιστάν, πιο συγκεκριμένα από το Καράτσι.

- Πότε και γιατί ήρθατε στην Ελλάδα;

- Ήρθαμε εδώ με τους γονείς μου και τον μικρό μου αδερφό πριν από 4 χρόνια για μια καλύτερη ζωή, όπως λέει η μητέρα μου… Στην αρχή μέναμε στην Αθήνα, αλλά μετά ο πατέρας μου, που είναι μουσικός, βρήκε δουλειά στο μέγαρο μουσικής και μετακομίσαμε στη Θεσσαλονίκη. Η μητέρα μου είναι καθηγήτρια Γαλλικών και διδάσκει σε φροντιστήρια. Εγώ και ο μικρός μου αδερφός πηγαίνουμε κανονικά στο σχολείο.

- Στο σχολείο αντιμετωπίζεις κάποιο πρόβλημα;

- Οι συμμαθητές μου με αποδέχονται, έχω κάνει φίλους και παρέες. Βέβαια, δυσκολεύομαι λίγο με τη γλώσσα… Ευτυχώς που η μητέρα μου με βοηθάει με τα γαλλικά και τα αγγλικά από μικρό και οι καθηγητές μου κάνουν ό,τι μπορούν για να με στηρίξουν.

- Πώς σου φαίνεται η ζωή στη Ελλάδα;

- Μου αρέσει η χώρα, η Θεσσαλονίκη, ο ήλιος και η θάλασσα! Βέβαια, υπάρχουν και κάποιοι που δε μας βλέπουν με καλό μάτι… Νιώθω ότι μας κρίνουν για το χρώμα του δέρματός μας, για τη διαφορετική θρησκεία μας, γενικά για το ότι είμαστε διαφορετικοί.

- Τι θέλεις να κάνεις στη ζωή σου;

- Δεν έχω ακόμα αποφασίσει τι θα σπουδάσω… Μου αρέσει και η μουσική και οι γλώσσες, με τα οποία ασχολούνται οι γονείς μου. Πάνω από όλα όμως θέλω να ζήσω ελεύθερος με την οικογένειά μου και τους φίλους μου, σε μια χώρα όπου όλοι είναι ίσοι, ανεξάρτητα από την εξωτερική τους εμφάνιση, τη θρησκεία τους ή την καταγωγή τους.

Ο. Γιώργος, Γ3

Παιδιά δεύτερης γενιάς μεταναστών: η Μαβέλα από την Αλβανία

- Μαβέλα, από πού κατάγεσαι και πώς βρέθηκε η οικογένειά σου στην Ελλάδα; 

- Οι γονείς μου κατάγονται από την Αλβανία και ήρθαν στην Ελλάδα λίγο πριν τον γάμο τους για να βρουν δουλειά και να μπορέσουν να ζήσουν μαζί. Εγώ γεννήθηκα εδώ και, παρόλο που η χώρα καταγωγής μου είναι η Αλβανία, νιώθω την Ελλάδα σαν πατρίδα μου. Μιλάω τα ελληνικά σαν να είναι η μητρική μου γλώσσα και αρκετά καλά αλβανικά. 

- Νιώθεις ότι οι άλλοι σε αντιμετωπίζουν ως ξένη ή διαφορετική; 

- Δε θα το έλεγα… Έχω μεγαλώσει σε ελληνική γειτονιά και οι φίλες μου είναι Ελληνίδες. Δεν έχω βιώσει απόρριψη ή περιθωριοποίηση από τους συνομηλίκους μου. Μόνο κάποιοι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας με κοιτούν περίεργα όταν μαθαίνουν ότι κατάγομαι από την Αλβανία…

- Ποια είναι τα όνειρά σου για το μέλλον; 

- Θέλω να σπουδάσω ιατρική, να κάνω οικογένεια και να ζήσω εδώ, στην Ελλάδα. 

- Θα ήθελες να πεις κάτι στους συνομηλίκους σου ή στους μεγαλύτερούς σου;

- Κάθε παιδί αξίζει μια ζωή ίσων ευκαιριών. Το μόνο κριτήριο με βάση το οποίο γίνεται κάποιος αποδεκτός πρέπει να είναι η ουσία του, το ποιος πραγματικά είναι, και όχι η χώρα καταγωγής του. Οι ομοιότητες μεταξύ των ανθρώπων είναι περισσότερες από τις διαφορές, όλοι έχουμε συναισθήματα και όνειρα!

Κ. Σήλια, Γ2

Μικροί καθημερινοί ήρωες…

Σε μια επίσκεψη στη σχολή τυφλών Θεσσαλονίκης, η μαθήτρια Μαρίνα Χ. δέχτηκε να μας μιλήσει…

- Μαρίνα, θα ήθελες να πεις δυο λόγια για σένα;

- Λοιπόν… Είμαι δεκαπέντε χρονών και αντιμετωπίζω εκ γενετής σοβαρό πρόβλημα όρασης. Γι’ αυτό φοιτώ εδώ, στη σχολή τυφλών.

- Πώς είναι η καθημερινότητά σου;

- Έχω την οικογένειά μου, που με αγαπά και με στηρίζει, και αρκετούς φίλους από τη σχολή. Το πρόβλημά μου δε με δυσκολεύει πλέον τόσο όσο στο παρελθόν. Αλλά θυμάμαι που, όταν ήμουν μικρότερη, φοβόμουν όταν βρισκόμουν σε χώρο που δεν ήξερα. Τώρα έχω ξεπεράσει αυτόν τον φόβο και μπορώ να κινηθώ με περισσότερη άνεση.

- Πώς σε αντιμετωπίζουν οι άλλοι;

- Γι’ αυτούς που με ξέρουν είμαι απλώς ο εαυτός μου! Αλλά όταν είμαι έξω, και κυρίως όταν βρίσκομαι στον δρόμο, νιώθω ότι οι περισσότεροι με αποφεύγουν, ενώ άλλοι σχολιάζουν την παρουσία μου. Αυτοί όμως που με ενοχλούν περισσότερο είναι αυτοί που με λυπούνται… Ειλικρινά, δε θέλω τον οίκτο τους.

- Για το μέλλον τι σκέφτεσαι;

- Θέλω να γίνω αρχαιολόγος.

- Δε φοβάσαι μήπως το πρόβλημά σου σού σταθεί εμπόδιο;

- Είμαι έτοιμη να αντιμετωπίσω κάθε δυσκολία, προκειμένου να πετύχω τους στόχους μου!

- Θα ήθελες να δώσεις κάποιο μήνυμα;

- Τα άτομα με ειδικές ανάγκες δεν είμαστε τα παιδιά ενός κατώτερου Θεού, ούτε θέλουμε να αντιμετωπιζόμαστε ως τέτοια. Όλοι έχουμε συναισθήματα, όλοι κάνουμε όνειρα, όλοι είμαστε άνθρωποι! Στα παιδιά που αντιμετωπίζουν ανάλογα προβλήματα με το δικό μου θα ήθελα να πω να πιστεύουν στον εαυτό τους και να μην τα παρατάνε ποτέ… Σε κάθε σκοτάδι ή σιωπή, ο καθένας μπορεί να φτιάξει το φως ή τη μουσική του!

Μ. Γωγώ, Γ2

Η άλλη όψη του νομίσματος

Φίλε Γιώργο, 

   Είμαι πια στη Νότια Αφρική και επιτέλους πραγματοποιώ το όνειρο μου! Το πανεπιστήμιο όπου έγινα δεκτός είναι εξαιρετικό. Είναι πολύ μπροστά στον τομέα της έρευνας και κάθε μέρα μαθαίνω νέα πράγματα. Σίγουρα ένα μεταπτυχιακό εδώ θα μου ανοίξει πόρτες για το μέλλον. 

   Αλλά… Υπάρχει και «αλλά». Δύο μήνες εδώ και μόνο με έναν Έλληνα συμφοιτητή μου μιλάμε. Δεν έχω αποκτήσει ακόμη φίλους, παρέες. Έξω από τα μαθήματα οι συμφοιτητές μου μου δίνουν την εντύπωση ότι με αποφεύγουν. Πίσω από την επιφανειακή ευγένεια, με αγνοούν. Είναι σαν να μην υπάρχω. Ξέρεις πόσο κοινωνικός είμαι, φίλε μου, και καταλαβαίνεις πόσο δύσκολη είναι αυτή η κατάσταση για μένα. Νιώθω περιθωριοποιημένος, ξένος…

   Δεν μπορώ να καταλάβω τι φταίει. Λέω στον εαυτό μου ότι είναι ακόμα νωρίς, ότι όλα θα φτιάξουν με τον καιρό. Θα δούμε…

   Χαιρετίσματα στην παρέα! Δεν μπορείς να φανταστείς πόσο μου λείπετε, πόσο μου λείπει η Ελλάδα…

Π. Βύρων, Γ3 

Άλλοι/ες προτίμησαν το κολάζ και την αφίσα...

Κ. Τάσος, Γ2

Το μόνο πράγμα που πρέπει να διαχωρίζεται ανάλογα με το χρώμα είναι η μπουγάδα.

Πώς μπορείς να μισείς κάτι που τυχαία δεν είσαι;

Η διαφορετικότητα των ανθρώπων είναι η ομορφιά της ζωής!

Μ. Γωγώ, Γ2

Μ. Πέτρος, Γ3

Και ένα αφήγημα επιστημονικής φαντασίας!

Από άλλον πλανήτη…

   Ζω πλέον στον πλανήτη Spirex, έτη φωτός μακριά από τη γη, την πατρίδα μου... Δυστυχώς τίποτα δεν μπόρεσε να αλλάξει την τροχιά του φοβερού κομήτη «Χάντερ», που μας πλησίαζε απειλητικά. Έτσι η πρόσκρουση ήταν αναπόφευκτη και μοιραία. Στις 25 Νοεμβρίου 2128 ο πλανήτης γη δέχτηκε ένα καταστροφικό πλήγμα, αφού ο κομήτης έκαψε τα πάντα στο διάβα του και προκάλεσε απανωτές εκρήξεις, σεισμούς και πλημμύρες. Το κλίμα της γης ήταν ήδη αποσταθεροποιημένο από χρόνια, αλλά το χτύπημα του κομήτη ήταν η σταγόνα για να ξεχειλίσει το ποτήρι… Όσοι είχαμε την τύχη και την οικονομική δυνατότητα μπορέσαμε να βρούμε μια θέση στα διαστημόπλοια που ετοιμάστηκαν για το μεγάλο ταξίδι σε έναν άλλο γαλαξία, με προορισμό τον πλανήτη Spirex, τον μόνο συμβατό με τη γη και κατάλληλο για την επιβίωση του ανθρώπινου είδους.

   Ταξιδεύαμε για πάρα πολύ καιρό, χωρίς την αίσθηση του χρόνου, αφού ήμασταν σε καταστολή. Η αλήθεια είναι ότι κανείς δεν ήξερε τι ακριβώς θα συναντούσαμε σ’ αυτόν τον πλανήτη... Όταν φτάσαμε και βγήκαμε έξω από το διαστημόπλοιο, βεβαιωθήκαμε, προς ανακούφιση όλων, πως υπήρχε πράγματι οξυγόνο, αλλά είχε πολύ κρύο κι ο αέρας μύριζε οινόπνευμα. Εκεί μας περίμεναν κάτι κοντά, λεπτά όντα, με σχεδόν διάφανη επιδερμίδα, μεγάλο κεφάλι και τεράστια μαύρα μάτια. Γύρω από τη μέση τους φορούσαν μια μαύρη ζώνη με πολλά ηλεκτρονικά κουμπιά. Οι Spirexιανοί μας παρατηρούσαν εξεταστικά, βγάζοντας κάτι περίεργους ήχους. Ένας από αυτούς, λίγο ψηλότερος και ντυμένος με έναν μωβ μανδύα, μας πλησίασε, πάτησε ένα κουμπί στη ζώνη του και μας μίλησε στα αγγλικά. Μας είπε πως είναι ο αρχηγός του πλανήτη, μας καλωσόρισε και μας εξήγησε τις συνθήκες διαβίωσης εκεί. Σε αντάλλαγμα για τη διαμονή και τη διατροφή που θα μας προσέφεραν θα έπρεπε να εργαστούμε, αυτοί με τις κατάλληλες γνώσεις και μόρφωση στα εργαστήρια υψηλής τεχνολογίας, ενέργειας και ιπτάμενων οχημάτων και οι υπόλοιποι στα τεράστια θερμοκήπια, όπου καλλιεργούσαν για τη διατροφή τους κάτι περίεργα χόρτα και φυτά. Τα χρήματά μας εδώ δεν είχαν την παραμικρή αξία…

   Στον Spirex η ζωή κυλάει ήρεμα και μονότονα, με πολλή δουλειά και καθόλου διασκέδαση. Καλά που έχουμε λίγο χρόνο το βράδυ, οπότε και συγκεντρωνόμαστε παρέες παρέες, συζητάμε και αναπολούμε στιγμές μας στην πατρική γη… Δυστυχώς, οι εξωγήινοι, αν και οι ίδιοι είναι μικρόσωμοι και άσχημοι, συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν εμάς ως περίεργα και απωθητικά όντα και να μας έχουν σε απόσταση. Όταν μας βλέπουν, συζητούν μεταξύ τους, μας κοιτούν καχύποπτα και μας δείχνουν με το δάχτυλο. Πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, οι περισσότεροι δεν πατάνε το κουμπί της ζώνης τους για να μας μιλήσουν, αλλά μας αγνοούν και μας απομονώνουν. Οι λιγοστοί που μας πλησιάζουν μας ρωτάνε διάφορα για τον πλανήτη Γη. Μάλιστα, μας εξομολογήθηκαν πως μας είχαν επισκεφθεί λίγο καιρό πριν την καταστροφή, αλλά μας θεώρησαν πολύ πρωτόγονους κι έτσι έφυγαν χωρίς καμία περαιτέρω έρευνα ή επαφή με το ανθρώπινο είδος. Ο αρχηγός τους απ’ την άλλη, όταν τον ρωτήσαμε γιατί δε μας δίνει τη ζώνη, ώστε να μπορούμε να επικοινωνούμε κι εμείς μαζί τους, μας είπε πως πρέπει πρώτα να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη τους. Θα χρειαστεί αρκετός καιρός για να σιγουρευτούν για τις προθέσεις μας, για να βεβαιωθούν ότι δεν αποτελούμε απειλή για τον πλανήτη τους. Τότε μόνο θα παραλάβουμε τη ζώνη, που έχει και άλλες χρήσεις υψηλής τεχνολογίας, ενώ λειτουργεί και σαν άδεια οδήγησης και μεταφοράς με ιπτάμενα οχήματα.

   Πολλές φορές κάθομαι και σκέφτομαι πως το ανθρώπινο είδος υπήρξε αυτοκαταστροφικό, αφού συνέβαλε με κάθε τρόπο στην καταστροφή του πλανήτη του, αφού επέλεξε να ζει με πολέμους αντί με ειρήνη… Επέλεξε την απληστία, την αλαζονεία και τον ρατσισμό απέναντι σε κάθε τι που θεωρούσε ξένο και διαφορετικό.

   Όσοι γήινοι αναζητήσαμε καταφύγιο σ’ αυτόν τον άγνωστο πλανήτη καταλάβαμε καλά πόσο άσχημο είναι να αντιμετωπίζουν με προκατάληψη κι εσένα, που κάποτε έκρινες τους άλλους, και να σε βάζουν στο περιθώριο. Ελπίζω, αν ποτέ ξαναγυρίσουμε στη γη μας (εφόσον οι συνθήκες το επιτρέψουν), να την κάνουμε πιο όμορφη από ποτέ. Να ζήσουμε με ειρήνη, ισότητα και δικαιοσύνη, με αποδοχή και σεβασμό απέναντι στη διαφορά. Έπρεπε να βρεθούμε σ’ έναν άλλο πλανήτη για να πάρουμε το μάθημά μας: τελικά όλοι ήμασταν, είμαστε ή θα γίνουμε κάποτε ξένοι! 

Μ. Μαριέλα, Γ2